Voor het eerst sinds het M-decreet stijgt het aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs. Meer kinderen krijgen de diagnose autisme.
Voor het eerst sinds het M-decreet stijgt het aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs. Meer kinderen krijgen de diagnose autisme.
Het aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs is dit schooljaar met 1,6 procent gestegen tegenover vorig schooljaar, tot 47.826. Dat blijkt uit cijfers die minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) gisteren bekendmaakte. De stijging is groter dan die in het gewoon onderwijs en kan dus niet louter demografisch verklaard worden. Het is de eerste stijging sinds de invoering van het M-decreet in 2015, dat ernaar streeft kinderen met een beperking in de eerste plaats in het gewoon onderwijs op te nemen.
De stijging is het gevolg van de grote toename van zogenaamde ‘type 9-leerlingen’. Tot dat type behoren leerlingen met een autismespectrumstoornis die normaal begaafd zijn. Type 9 werd in 2015 ingevoerd omdat de doelgroep voorheen verspreid was over andere types binnen het buitengewoon onderwijs of in het gewoon onderwijs zat. Crevits noemde het toen ‘een stap in de richting van gelijke behandeling van kinderen met autisme’.
Vier jaar later is het aantal kinderen binnen type 9 gegroeid tot 9.296, een stijging met bijna 30 procent tegenover vorig schooljaar. Die nieuwe leerlingen type 9 komen voor het merendeel uit het gewoon onderwijs, zegt Stefan Grielens, directeur van het Vrij CLB-netwerk, dat 75 procent van de Centra voor Leerlingenbegeleiding vertegenwoordigt. ‘Wij zien de diagnose autisme toenemen’, zegt hij. ‘Ook om deuren te openen. Voor sommigen is het een toegangsticket voor het buitengewoon onderwijs.’
Het zijn niet de CLB’s zelf die de diagnose autisme stellen. Zij brengen aan de hand van een diagnose wel in kaart welke zorg een leerling nodig heeft. ‘Wij beslissen niet zomaar of iemand type 9 is, maar volgen de opgestelde criteria’, zegt Grielens.
Welke criteria hanteren CLB’s?
CLB’s nemen hun beslissing op basis van een gespecialiseerd onderzoek dat de diagnose van een autismespectrumstoornis stelt. Bij het onderzoek moeten meerdere specialisten betrokken zijn (zoals een psychiater en psycholoog). De mogelijkheid om les te volgen in een gewone school is onhaalbaar. Dat blijkt nadat alle zorgmogelijkheden in het gewoon onderwijs uitgeput zijn.
Wordt autisme dan te vaak gediagnosticeerd? ‘Er ontbreken harde cijfers’, zegt Herbert Roeyers, autisme-expert aan de UGent. ‘Maar de kwaliteit van de diagnose moet verbeteren. In de erkende multidisciplinaire centra doen ze dat goed, maar is er een grote wachtlijst. Dus gaan ouders naar het privécircuit, waar men het onderzoek vaak tot een minimum beperkt. Ik vermoed dat daar een overdiagnose gebeurt, al dan niet bewust.’ Roeyers wijst erop dat veel leerlingen in type 9 eigenlijk in het gewone onderwijs moeten terechtkomen:
Volgens hem bewijst de stijging dat het reguliere onderwijs niet uitgerust is voor dit type leerlingen. ‘Ik stel vast dat de ondersteuning en expertise momenteel onvoldoende zijn.’
Moeten we dit systeem dan bijsturen? ‘Natuurlijk’, zegt Grielens. ‘Het probleem is dat we vandaag niet duidelijk kiezen voor inclusief onderwijs. Hoog tijd om nu eens uit te spreken wat onze ambitie eigenlijk is.’
Crevits laat in een reactie weten dat type 9 maakt ‘dat kinderen met autisme op het best mogelijke onderwijs en de best mogelijke ondersteuning kunnen rekenen. Soms is de beste plaats om te leren een gewone school, soms is dat een buitengewone school.’
